تجارب خانواده‌های مادران فوت ‌شده در اثر عوارض مربوط به بارداری و زایمان: یک مطالعه پدیدارشناسی

مقدمه: اکثر مرگ‌های مادر ناشی از عوارض بارداری و زایمان غیر منتظره می‌باشد. این واقعه، آثار متعددی بر خانواده داشته و دشواری‌هایی در زندگی آن‌ها ایجاد می‌نماید. پژوهش حاضر، با هدف توصیف و تبیین تجارب حاصل از مرگ مادر در اثر عوارض مربوط به بارداری و زایمان بر افراد خانواده انجام شد. روش‌: تحقیق به روش کیفی پدیدارشناسی توصیفی انجام شد. نمونه پژوهش شامل ۱۰ نفر از اعضای خانواده‌های دارای حداقل یک فرزند زنده که بیش از ۶ ماه از مرگ مادر گذشته باشد، ۳ نفر اعضای خانواده‌هایی که نوزادان مادران فوت شده را سرپرستی می‌کردند و ۳ نفر ماما بود، در مجموع ۱۶ نفر بودند. نمونه‌گیری به روش مبتنی بر هدف صورت گرفت. جمع‌آوری اطلاعات با روش مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با سؤالات باز پاسخ، میانگین مدت مصاحبه‌ها ۴۵ دقیقه بود و از ضبط صوت الکترونیکی برای ثبت مصاحبه‌ها استفاده گردید. تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها با روش Colaizzi و با کمک نرم‌افزار MAX-QD10 انجام شد. یافته‌ها: نتایج پژوهش به صورت ۳ مضمون اصلی و ۱۱ مضمون زیرشاخه‌ای استخراج گردید. مضامین اصلی عبارت بود از حیطه روحی و رفتاری، حیطه دگرگونی مسیر زندگی و حیطه مداخلات اجتماع که از تلفیق این مضامین بیانه‌ای صریح به دست آمد، مبنی بر این‌که مرگ مادر در اثر عوارض بارداری و زایمان، یک تراژدی است که موجب آسیب‌پذیری خانواده به‌ویژه فرزندان می‌شود.  نتیجه‎گیری: تجاربی که برای خانواده‌های مادران فوت شده در اثر عوارض بارداری و زایمان حاصل‌شده بود، از دو جنبه با تجارب مرگ سایر مادران متفاوت است. نخست این‌که مرگ این مادران قابل پیش‌بینی نبوده و انتظار مرگش نمی‌رفت. این عدم آمادگی موجب تشدید آسیب‌پذیری خانواده می‌شود. دوم این‌که نوزاد که برای مراقبت، وابستگی و نیاز شدیدی به وجود مادر دارد، بلاتکلیف می‌ماند. بنابراین، در گام نخست باید اقدامات اصولی برای پیشگیری از مرگ مادر به عمل آید. همچنین، باید ارگان‌های دولتی و غیر دولتی، تدابیر و خط مشی هماهنگ و مشخصی برای حمایت از این خانواده‌ها و پیشگیری از آثار سوء زودرس و دیررس آن برنامه‌ریزی نمایند.